Meniti Jalan Para Ulama - Blog Pribadi Muhammad Abduh Negara

Fatwa Ulama

Berhujjah Dengan Hadits Ahad

Pertanyaan:

Tentang khabar ahad (hadits ahad) yang shahih, jika didukung oleh qarinah (indikasi) penguat, apakah sah digunakan sebagai hujjah dalam aqidah, dan jika tidak didukung oleh qarinah penguat, tidak sah sebagai hujjah?

Apakah benar bahwa kebolehan berhujjah dengan hadits ahad yang didukung qarinah penguat hanya diterapkan untuk pokok-pokok aqidah seperti sifat wajib bagi Allah, penetapan kenabian seseorang, dan penetapan adanya Malaikat seperti Jibril, sedangkan dalam cabang-cabang aqidah, hadits ahad merupakan hujjah dalam aqidah, meskipun tidak didukung oleh qarinah penguat?

Apakah benar, bahwa seluruh pembahasan ini sifatnya hanya nazhari (teori), dan tidak ada faktanya dalam praktek, karena pokok-pokok aqidah terdapat dalam Al-Qur’an, dan ia qath’i dalalah dan qath’i tsubut. Sehingga pembicaraan seputar boleh tidaknya berhujjah dengan hadits ahad dalam perkara aqidah adalah perselisihan lafzhi saja, tidak ada faktanya?

Kami berharap jawaban atas perkara yang baru saya dengar ini. Saya tidak pernah membaca seputar hal ini di kitab anda “Kubra Al-Yaqiniyyat Al-Kauniyyah”, kecuali bahwa aqidah tidak ditetapkan dengan hadits ahad yang shahih, dan bahwa ia hanya ditetapkan dengan Al-Qur’an atau hadits shahih yang mutawatir.

Jawaban:

Berhujjah dengan hadits ahad dalam persoalan aqidah adalah hujjah yang sah. Tidak ada seorang ulama pun yang menyatakan ia hujjah yang batil. Pembahasannya hanyalah seputar: Apakah wajib meyakini satu perkara aqidah yang tidak ditetapkan oleh suatu dalil, kecuali oleh hadits ahad?

Jawabannya adalah, hadits ahad itu hanya berfaidah zhanni, sehingga seorang muslim tidak dianggap kafir, juga tidak dianggap bermaksiat kepada Allah, ketika ia tidak meyakini persoalan aqidah yang terdapat dalam hadits ahad. Namun yang lebih hati-hati, tetap meyakini persoalan aqidah yang dimuat dalam hadits ahad tersebut.

Ini dalam persoalan aqidah. Adapun dalam persoalan hukum suluki (fiqih), wajib mengikuti hadits ahad, jika ia shahih atau hasan.

Fatwa Syaikh Muhammad Sa’id Ramadhan Al-Buthi

Diterjemahkan dari: https://naseemalsham.com/fatwas/view/6893

Penerjemah: Muhammad Abduh Negara

Teks asli:

الاحتجاج بخبر الاحاد

السؤال

بالنسبة إلى خبر الاحاد الصحيح اذا احتف بقرينة هل يصح الاحتجاج به في العقيدة واذا لم يحتف بها فلا يصح. و هل صحيح أن ذلك الاحتجاج بالحديث المحتف بالقرائن يطبق فقط على أصول العقائد كواجبات الله و إثبات نبوة شخص بعينه وإثبات ملك كجبريل أما في الفروع فحديث الاحاد حجة في العقائد وإن لم يحتف بقرينة .وهل صحيح ان كل هذا الكلام نظري لا مجال له للتطبيق لأن أصول العقيدة موجودة في القران وهو قطعي الدلالة قطعي الثبوت فغدا الكلام حول الاحتجاج بخبر الاحاد بأمور العقيدة نزاع لفظي غير مطبق.نرجو الاجابة على هذا الجديد الذي سمعته و لم أقرأ اي شيء حوله في كتاب كبرى اليقينيات الكونية لكم سوى أن العقيدة لا تثبت بخبر الواحد الصحيح و أنها لا تثبت إلا بالقران أو بالمتواتر من الحديث الصحيح

الجواب

الاحتجاج بخبر الآحاد في مسائل العقيدة احتجاج صحيح, ولم يقل أحد أنّه احتجاج باطل. وإنّما البحث في أنّه: هل يجب الاعتقاد فيما لم يثبت الدليل عليه إلّا بخبر الآحاد؟ الجواب أنّ خبر الآحاد إنّما يفيد الظنّ ومن ثمّ فلا يكفر المسلم ولا يعصي الله بعدم يقينه بما تضمّنه خبر الآحاد, ولكنّ الاحتياط يقتضي الاعتقاد به. هذا في مسائل العقيدة أمّا في مسائل الأحكام السّلوكيّة (الفقه) فيجب الأخذ بخبر الآحاد إن كان صحيحاً أو حسناً.

Leave a Reply